Najważniejsze obowiązki lekarza w kontekście HIV/AIDS

• Obowiązek pouczenia pacjenta: 
  • Lekarz ma obowiązek pouczyć pacjenta o środkach służących zapobieganiu przeniesienia zakażenia na inne osoby oraz o konieczności zgłoszenia się do lekarza partnera lub partnerów seksualnych zakażonego. Pacjent powinien być także poinformowany o możliwościach dalszego leczenia i opieki. [Ustawa z dnia 5 grudnia 2008 r. o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi (Dz. U. z 2023 r. poz. 1284 z późn. zm.) , art. 26] 
  • Informację o powiadomieniu zakażonego o konieczności zgłoszenia się do lekarza partnera lub partnerów seksualnych zakażonego, wpisuje się do dokumentacji medycznej i potwierdza podpisem zakażonego [Ustawa z dnia 5 grudnia 2008 r. o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi (Dz. U. z 2023 r. poz. 1284 z późn.zm.), art. 26 ust. 3]
     
• Obowiązek udzielenia pomocy medycznej: 
  • Pacjent ma prawo do natychmiastowego udzielenia świadczeń zdrowotnych ze względu na zagrożenie zdrowia lub życia [Ustawa z dnia 6 listopada 2008 r. o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta (Dz.U. z 2024 r. poz. 581), art. 7 ust. 1]
  • Lekarz ma obowiązek udzielić pomocy lekarskiej w każdym przypadku, gdy zwłoka w jej udzieleniu mogłaby spowodować niebezpieczeństwo utraty życia, ciężkiego uszkodzenia ciała lub ciężkiego rozstroju zdrowia oraz w innych przypadkach niecierpiących zwłoki [Ustawa z dnia 5 grudnia 1996 r. o zawodach lekarza i lekarza dentysty (Dz.U. z 2023 r. poz.1516 z późn. zm.), art. 30] 
  • Lekarz może nie podjąć lub odstąpić od leczenia, jeżeli istnieją poważne ku temu powody, po uzyskaniu zgody swojego przełożonego. W przypadku odstąpienia od leczenia, lekarz ma obowiązek uzasadnić i odnotować ten fakt w dokumentacji medycznej [Ustawa o zawodach lekarza i lekarza dentysty (Dz.U. z 2023 r. poz. 1516 z późn. zm.) art. 38]
     
• Obowiązek zachowania tajemnicy zawodowej: 
  Do przestrzegania tajemnicy zawodowej zobowiązani są wszyscy pracownicy medyczni, socjalni i inni, którzy uzyskali informację o zakażeniu określonej osoby w związku z wykonywaną pracą, przede wszystkim: 
  • lekarze: art. 40 ust. 1 ustawy z dnia 5 grudnia 1996 r. o zawodach lekarza i lekarza dentysty (Dz.U. z 2023 r. poz. 1516 z późn. zm.) oraz art. 23 zd. 1 Kodeksu Etyki Lekarskiej;
  • pielęgniarki i położne: art.  17 ust. 1 ustawy z dnia 15 lipca 2011 r. o zawodach pielęgniarki i położnej (Dz.U. z 2022 r. poz. 2702 z późn.zm.);
  • psycholodzy: art. 14 ust. 1 ustawy z dnia 8 czerwca 2001 r. o zawodzie psychologa i samorządzie zawodowym psychologów (Dz.U. z 2019 r. poz. 1026);
  • pracownicy zobowiązani odrębnymi przepisami: art. 100 § 2 ust. 5 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy (Dz.U. z 2023 r. poz. 1465).
     
• Lekarz jest zwolniony z obowiązku zachowania tajemnicy lekarskiej, gdy: 
  • tak stanowią ustawy;
  • badanie lekarskie zostało przeprowadzone na żądanie uprawnionych, na podstawie odrębnych ustaw, organów i instytucji (wówczas o stanie zdrowia pacjenta informuje się wyłącznie te organy i instytucje);
  • zachowanie tajemnicy może stanowić niebezpieczeństwo dla życia lub zdrowia pacjenta lub innych osób;
  • zachodzi potrzeba przekazania niezbędnych informacji o pacjencie lekarzowi sądowemu;
  • zachodzi potrzeba przekazania niezbędnych informacji o pacjencie związanych z udzielaniem świadczeń zdrowotnych innemu lekarzowi lub uprawionym osobom uczestniczącym w udzielaniu tych świadczeń;
  • pacjent lub jego przedstawiciel ustawowy wyraża zgodę na ujawnienie tajemnicy.

We wszystkich ww. przypadkach ujawnienie tajemnicy może nastąpić wyłącznie w niezbędnym zakresie [Ustawa z dnia 5 grudnia 1996 r. o zawodach lekarza i lekarza dentysty (Dz.U. z 2023 r. poz. 1516 z późn. zm.), art. 40 ust. 2 i 2a oraz Kodeks Etyki Lekarskiej, art. 25].