Leczenie antyretrowirusowe w Polsce

Osoba żyjąca z  HIV/AIDS nie ma prawnego obowiązku leczenia. Decyzję o ewentualnym poddaniu się leczeniu podejmuje  osoba zakażona. 
W przypadku dzieci, obowiązkiem rodziców lub opiekunów prawnych jest zadbanie, aby były one objęte stałą opieką lekarską.

Głównym założeniem programu polityki zdrowotnej Ministra Zdrowia pn.: „Rządowy Program Polityki Zdrowotnej p.n. „Leczenie antyretrowirusowe osób żyjących z wirusem HIV w Polsce” z modułem „Leczenie DAA przewlekłego wirusowego zapalenia wątroby typu C pacjentów osadzonych w zakładach penitencjarnych” na lata 2022-2026” jest poprawa jakości życia oraz jego przedłużenie u osób zakażonych HIV i chorych na AIDS. 

Program ten jest zgodny z zaleceniami i zobowiązaniami międzynarodowymi podjętymi na szczeblu globalnym i regionalnym, w tym Deklaracją Milenijną, Deklaracją Zobowiązań, zaleceniami Rady Europy, prawem wspólnotowym Unii Europejskiej, zasadą „Trzech Jedności”. Celem głównym Programu jest ograniczenie skutków epidemii HIV/AIDS przez zapewnienie leczenia antyretrowirusowego (ARV).

W Polsce ujednolicone i zintegrowane leczenie ARV dla wszystkich regionów jest prowadzone od 2001 roku. 

Generalnie Program leczenia ARV jest programem terapii ambulatoryjnej, o ile nie zaistnieją inne wskazania medyczne do hospitalizacji, które nie zawsze są związane bezpośrednio z zakażeniem HIV. Wszystkie aktualnie zarejestrowane leki antyretrowirusowe dają możliwości prowadzenia terapii ARV zarówno w warunkach szpitalnych, jak i ambulatoryjnych.

Programem leczenia antyretrowirusowego (ARV) objęte/ci są: 

• „wszystkie osoby zakażone HIV i chore na AIDS przebywające na terytorium RP, niezależnie od statusu ubezpieczeniowego w tym kobiety w ciąży zakażone HIV oraz noworodki urodzone z matek zakażonych HIV, zgodnie z obowiązującymi w tym zakresie standardami”, 
• osoby, które wymagają zastosowania leków antyretrowirusowych w ramach postępowania poekspozycyjnego po narażeniu na zakażenie HIV – ekspozycje pozazawodowe wypadkowe, 
• „cudzoziemcy przebywający na terytorium RP, nieposiadający innych możliwości leczenia ARV, niezależnie od statusu ubezpieczeniowego, do czasu uzyskania możliwości leczenia w kraju macierzystym”. „W każdej sytuacji należy jednak rekomendować uzyskanie przez pacjenta tytułu do powszechnego ubezpieczenia zdrowotnego, niezależnie od mechanizmu jego uzyskania.”

Zgodnie z założeniami Programu leczenia ARV pacjent ma prawo wyboru ośrodka/placówki medycznej, realizatora Programu na terenie całej Polski. Może również zmieniać ośrodek prowadzący w trakcie trwania terapii ARV na inny (migracje pacjentów związane z ich życiem osobistym i zawodowym).

„Pacjenci zakażeni HIV i chorzy na AIDS, wymagający ze wskazań klinicznych objęcia leczeniem antyretrowirusowym, mają zapewniony dostęp do ogólnopolskiego ujednoliconego systemu opieki medycznej, w szczególności nowoczesnej terapii HAART z dostępnością do leków ARV (zgodnie z Rekomendacjami Polskiego Towarzystwa Naukowego AIDS oraz WHO i ECDC)” zarejestrowanych w Unii Europejskiej i zatwierdzonych do wprowadzenia do obrotu na terenie Polski.

Program leczenia ARV jest realizowany w szpitalach/placówkach medycznych, na bazie których działają ośrodki referencyjne leczące zakażonych HIV i chorych na AIDS w Polsce. 

Link: Wykaz szpitali w których prowadzone jest leczenie antyretrowirusowe (ARV) https://aids.gov.pl/hiv_aids/821-2/

W Polsce leczenie specjalistyczne pacjentów zakażonych HIV nie wiąże się z obowiązkiem rejonizacji. Istnieje możliwość podjęcia leczenia  w dowolnym ośrodku klinicznym przeznaczonym dla zakażonych HIV.

Leczenie antyretrowirusowe jest również prowadzone w zakładach penitencjarnych (umowa z Centralnym Zarządem Służby Więziennej), jako kontynuacja leczenia pacjentów rozpoczętego przed pobytem w zakładzie penitencjarnym lub pacjentów wymagających włączenia do terapii w trakcie odbywania kary pozbawienia wolności. Leczenie antyretrowirusowe w ośrodkach penitencjarnych jest konsultowane przez specjalistów w dziedzinie HIV/AIDS z ośrodków referencyjnych.