Definicje

HIV czyli ludzki wirus niedoboru (upośledzenia) odporności, został zidentyfikowany w 1983 r. 

Skrót HIV pochodzi od jego angielskiej nazwy Human Immunodeficiency Virus. Wyróżniamy dwa typy wirusa: HIV-1 - występuje na całym świecie oraz HIV-2 - występuje endemicznie głównie w krajach Afryki. 

HIV jest wirusem bardzo wrażliwym na czynniki fizykochemiczne, ginie w temperaturze 56°C, po 10-20 min. 

Poza organizmem człowieka żyje zaledwie kilka godzin. Jest wrażliwy na działanie powszechnie stosowanych środków dezynfekujących, zwłaszcza zawierających chlor, ale niszczy go też woda z mydłem. 

Preparaty do dezynfekcji używane w placówkach medycznych muszą posiadać atest, który gwarantuje skuteczność niszczenia wirusa HIV.

HIV powoli, ale skutecznie, osłabia system odporności człowieka, aż do momentu całkowitego zniszczenia (jeśli nie zostanie włączone specjalistyczne leczenie). Nieleczone zakażenie HIV prowadzi do AIDS. 

AIDS czyli zespół nabytego niedoboru (upośledzenia) odporności, skrót od angielskich słów acquired immunodeficiency syndrome, to klinicznie wiele chorób, które atakują osoby z obniżoną odpornością. Są to choroby wskaźnikowe, tzw. zakażenia oportunistyczne. „Opportunity” to w języku angielskim „okazja”. Tą okazją jest brak odporności, ponieważ wirus systematycznie niszczy komórki odpornościowe, czyli limfocyty T – zależne (CD4). Okazję wykorzystują różne patogeny:

• bakterie
• wirusy
• grzyby
• pasożyty.

To one są bezpośrednią przyczyną infekcji oportunistycznych, które dla osób z nieuszkodzonym układem immunologicznym nie są szczególnie groźne, jednak u osób z niedoborem odporności mogą powodować choroby prowadzące do śmierci..

Osłabienie odporności sprzyja również rozwojowi niektórych chorób nowotworowych, które także należą do chorób wskaźnikowych AIDS.

Rozpoznanie AIDS u pacjenta dokonuje się na podstawie występowania jednej z chorób wskaźnikowych oraz badania poziomu wiremii, czyli liczby kopii wirusa we krwi. 

Najwyższy poziom wiremii we krwi osób żyjących z HIV obserwuje się w pierwszych tygodniach zakażenia , kiedy testy w kierunku obecności przeciwciał anty-HIV są jeszcze ujemne. Poziom wiremii jest znacznie niższy w bezobjawowym stadium zakażenia, a następnie znowu wzrasta u osób w zaawansowanych stadiach upośledzenia odporności. 

W dobie skojarzonej terapii antyretrowirusowej (ARV), u osób skutecznie leczonych, poziom wiremii we krwi obniża się do bardzo niskich wartości, poniżej granicy wykrywalności stosowanych metod i  jeśli utrzymuje się przez co najmniej sześć miesięcy na niewykrywalnym poziomie (tj. <200 kopii/ml), mówimy wtedy o zasadzie: 

U = U lub N = N - Undetectable / Niewykrywalny = Untransmittable / Niezakażający.

Osoby z niewykrywalną wiremią, w kontaktach seksualnych są praktycznie niezakaźne dla populacji osób zdrowych. Należy jednak pamiętać, że pacjent żyjący z HIV, nawet jeśli ma niewykrywalną wiremię, wciąż NIE MOŻE być dawcą krwi.